HOEDERS
VAN HET VERLEDEN

In de benedenzaal van het Van der Valk hotel in Vught is het bij aanvang van de beurs op zaterdagochtend al een drukte van belang. Met een spiedend oog speuren de bezoekers de tafels met uitgestalde waren af op zoek naar iets speciaals voor in de collectie. Er is genoeg bijzonders te vinden: old school splitcane hengels, antieke molens en reels, rieten vissersmanden, ouderwets kunstaas, klassieke hengelsportboeken, oude sportvismagazines, maar ook postzegels, munten, speldjes, aanstekers, mokken, pullen, spiegels en nog veel meer zaken die op de een of andere manier een link hebben met de hengelsport. Op dit ruime aanbod zijn – aan de talen op de beursvloer te horen – geïnteresseerden uit onder meer Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Engeland afgekomen. We spraken een aantal standhouders en bezoekers over hun fascinatie voor visspullen uit het verleden.

TEKST: JORAN BAL > FOTOGRAFIE: SANDER BOER

Eind oktober verzamelde zich in Vught een grote schare liefhebbers van vintage en old school hengelsportmateriaal. Op de 26^e editie van de Euroshow van de Europese Hengelsport Verzamelaars (VHV) trok een internationaal publiek langs de stands op zoek naar bijzondere objecten voor in de collectie. Hét VISblad nam een kijkje op deze in binnen- en buitenland befaamde beurs.

VITRINEKAST OF WATERKANT

“Ik heb er al een paar, maar deze kon ik voor vier tientjes echt niet laten liggen”, zegt John Geurts uit Landgraaf. Over wat hij precies met de Shimano Spheros SP 4000F in de doos gaat doen, is-ie nog niet uit. “Met tachtig procent van mijn molens vis ik niet. Daar zijn ze te mooi voor, dus die gaan bij de verzameling – een hobby binnen een hobby. Deze zou ook best in de vitrinekast kunnen belanden en zodoende de waterkant nooit zien”, zegt de old school karpervisser. Geurts komt vaker op de beurs. “Hier heb je een mooie mix van exposanten, zodat je altijd wel tegen iets aan loopt dat mee naar huis gaat.”

In Landgraaf staan inmiddels een paar vitrinekasten en wat hengelrekken. “Mijn vismaat is ook een verzamelaar, die heeft me aangestoken”, wijst Geurts op zijn compagnon die direct een onschuldig gezicht opzet. “Mijn vrouw zegt wel eens: ‘Je kunt toch maar met één hengel en molen tegelijk vissen?’ Dan hoef ik maar op haar verzameling handtassen en schoenen te wijzen en is die discussie gesloten. Daarbij verkoop ik ook weleens iets via internet. Maar misschien moeten we volgend jaar samen een standje huren op de beurs”, zegt hij tegen zijn maat. “We hebben zoveel materiaal liggen dat we haast een hengelsportwinkel kunnen beginnen.”

INSPIRATIE OPDOEN

Als het qua agenda past, is Keith Elliott present op de Eurofair. “Maar er moet af en toe ook worden gevist”, verklaart de hoofdredacteur van het magazine Classic Angling dat hij niet steevast van de partij is. De goede sfeer, het internationale publiek en de grote variatie in het aanbod van standhouders zijn wat hem betreft belangrijke redenen om naar de beurs in Vught te komen. “Vanwege het Europese karakter zie je hier materialen die je op soortgelijke beurzen bij ons niet ziet. Dat maakt het voor mij als Engelsman extra interessant.”

Naast oude reels, kunstaas in de vorm van zeemeerminnen en exemplaren van Classic Angling springt het rek met hengelsportboeken op zijn stand in het oog. “Iedere keer breng ik de verkeerde boeken mee”, zegt Elliott gespeeld dramatisch. “De wensen van het publiek variëren telkens weer, zodat ik altijd achter de muziek aan loop.” Nou zijn de verkopen ook niet zo heel belangrijk meer voor hem. “Met mensen praten en ervaringen uitwisselen is veel interessanter. Zo doe ik weer inspiratie op voor mooie verhalen in het magazine.”

EXPANSIE-CONTRACTIE

Gekscherend noemt Patrick Mercy zichzelf een ‘broekie’. “Dit is de vierde keer dat ik hier samen met mijn vismaat sta. Pas na een jaar of tien op de beurs tel je echt mee”, zegt hij met een knipoog. De items die ze hebben uitgestald (nieuw en gebruikt) komen allemaal uit de eigen collectie. “Dit is het resultaat van bijna veertig jaar samen vissen – van ruisvoorn in de polder tot zalm in British Columbia. Na verloop van tijd heb je dan best veel spullen verzameld. Waar we de collectie voorheen telkens uitbreidden, stoten we nu materialen af. Zie het als een soort expansie-contractie model.”

Dat model is prima toepasbaar als je van sommige items meerdere exemplaren hebt. “De ABU Cardinal 33 – waar 21 verschillende uitvoeringen van zijn gemaakt – is mijn molen”, verklaart hij de diverse exemplaren van hetzelfde type op de tafel voor hem. “Dat was toen topkwaliteit en doet ook nu niet onder voor veel moderne molens. Nou ja, in ieder geval tot het patent eraf ging en de productie naar Japan werd verplaatst. Daarna werd de kwaliteit veel minder goed, terwijl dit spul zijn waarde behoudt”, zegt de kenner. Over aanloop hebben Mercy en zijn vismaat dan ook niet te klagen. “Het is hier altijd gezellig, want in veel gevallen is het een weerzien met oude bekenden die elk jaar naar deze beurs komen.” Dat ze vermoedelijk niet alles kunnen slijten, is van ondergeschikt belang. “Ik hoef er niet van te leven en volgend jaar is er weer een beurs.”

FAMILIENAAM

In verzamelaarskringen zijn er tal van niches. Soms is het onderwerp van de verzameling heel eenvoudig te verklaren. “Mijn achternaam is Kelly – ik ben van Ierse afkomst – dus ben ik de spullen van dit merk gaan verzamelen”, zegt Harry Kelly. “Dan moet je denken aan hengels, reels en fly wallets. Die werden tot 1916 gemaakt door deze hengelsportfabrikant uit Dublin. In dat jaar werd de winkel tijdens de opstand tegen de Engelsen kapot geschoten en daarna was het gedaan. Kom je dus iets van Kelly Dublin tegen, dan heb je antiek in handen.” Zijn oorspronkelijke idee was om voor ieder kind als aandenken een reeltje te regelen, maar dat is een beetje uit de hand gelopen. “Inmiddels heb ik in binnen- en buitenland voor de kinderen én de kleinkinderen ieder twee exemplaren op de kop getikt. Het verzamelen op zich geeft enorm veel plezier.”

Volgens het VHV-bestuurslid is de verzamelwoede een soort tic. “Het gevoel iets unieks in handen te hebben is heel speciaal. Daarom zijn fanatieke verzamelaars altijd op zoek naar bijzondere uitvoeringen. Zo heeft het Zweedse ABU ooit een type reel op de markt gebracht waar bij tien exemplaren het woord ‘Zweden’ op de behuizing ontbrak. Die productiefout maakt die tien reels tot echte collector’s items.” Soms is aan het item zelf niet eens direct te zien dat het een verzamelaarsobject is. “Zo weet ik dat er een karpervisser is die hengels verzamelt waar bekende namen uit karpervisserij ooit mee hebben gevist. Er is echt een veelvoud aan onderwerpen van wat je kunt verzamelen.” Die ‘specialisatie’ heeft af en toe ook een praktische reden. “Gezien de prijzen van sommige spullen is het niet altijd een haalbare kaart om de hele range te verzamelen. Dan is het voor de portemonnee beter om selectief te werk te gaan.”

ASPIRANT
Waar veel beursbezoekers al vrij vlot met iets in de handen rondlopen, heeft Frank Koopman uit Den Helder nog niets aangeschaft. “De specifieke hengel voor het karpervissen die ik zoek, ben ik nog niet tegengekomen”, verklaart hij het ontbreken van een aankoop. Sinds een poos vist hij namelijk niet meer met fabriekshengels. “Na verloop van tijd ga je als fanatieke sportvisser haast vanzelf specialiseren. Daar hoort wat mij betreft specifiek en meer uniek materiaal bij. Zou ik hier iets vinden, dan heb ik daar ook best wat voor over.” Hoewel hij op zoek is naar materiaal dat daadwerkelijk aan de waterkant in de praktijk kan worden gebruikt, sluimert het verzamelaarsvirus onder de oppervlakte. “Van een echte verzameling kan ik nog niet spreken, maar het begint wel te komen. In de garage staat al een vitrinekastje met daarin bijzondere materialen.” Ondanks dat hij nog niet ‘geslaagd’ is, vermaakt hij zich prima. “Er is op deze beurs genoeg interessant spul te zien. Het is toch een soort inkijkje in de historie van de hengelsport.”

VERZAMELAARSVIRUS

“Het verzamelaarsvirus zit in de mens, je wordt ermee geboren”, verklaart Luc de Medts de drukte op de beursvloer. “Voeg daar een scheut nostalgie aan toe en je snapt waarom deze fair al sinds 1997 met stip op de agenda staat van sportvissers die zich bezighouden met het verzamelen van vintage hengelsportmaterialen. In Europa zijn we een van de oudste en bekendste beurzen”, zegt de VHV-voorzitter en webmaster glunderend. Wie denkt dat de aangeboden spullen alleen ‘voor de heb’ zijn, heeft het volgens De Medts mis. “Neem een splitcane hengel. Dat voelt en vist heel anders dan de moderne hengels. Japanners zijn bijvoorbeeld helemaal wild van korte splitcane hengels voor het vliegvissen.”

Zelf rolde hij door een tikje gezonde jaloezie de verzamelaarswereld in. “Vroeger kreeg een vriendje van me een Mitchell werpmolen van zijn oom uit Canada. Dat wilde ik ook, dus ben ik gaan sparen om zo’n exemplaar te kunnen kopen. Zo is mijn verzamelwoede ooit begonnen.” In de loop der jaren groeide zijn collectie gestaag en ontwikkelde De Medts zich gaandeweg tot een Mitchell-kenner. “Over dit befaamde merk heb ik artikelen geschreven voor het magazine Classic Angling”, zegt hij met gepaste trots. Iets anders waar hij van gaat stralen zijn de jongere bezoekers. “Ik zie meer jonge mensen, dat stemt me tevreden. De laatste jaren komen er ook best wat karper- en vliegvissers naar onze fairs. Die weten dat er een enorm aanbod is van kwalitatief goede materialen – niet alleen vintage – tegen vaak schappelijke prijzen. Dat zijn wellicht de verzamelaars van de toekomst.”