Vorig jaar noteerden de 709 bij Sportvisserij Nederland aangesloten hengelsportverenigingen een groei in ledenaantal van 17.634 mensen. Daarmee komt het aantal VISpashouders in 2023 op 683.545. Na de explosieve groei tijdens de coronajaren stabiliseert de aanwas in eigen land nu enigszins en komt de stijging van de ledenaanwas grotendeels op het conto van Duitse sportvissers. Die groep groeide vorig jaar met 15.914 en bereikte zo een historisch hoogtepunt van 100.324 (wat bijna een verdubbeling is ten opzichte van 2016).

FISHING IN HOLLAND
Dit houdt in dat vorig jaar van iedere honderd leden er vijftien de Duitse nationaliteit hadden. Met name hengelsportverenigingen die zijn aangesloten bij Sportvisserij Limburg en Hengelsport Federatie Midden Nederland profiteerden van deze groei: hun VISpas-verkopen stegen met respectievelijk 9 en 5%. De groei van het aantal Duitse leden is voor een belangrijk deel te danken aan fishinginholland.nl. Dit platform voorziet in praktische informatie voor de buitenlandse sportvisser – zo is de website meertalig en beschikbaar in het Duits, Engels, Frans en Pools – en helpt de sportvistoerist op weg in Nederland. Daarmee draagt de hengelsport bij aan het toerisme en zet dit onze sector ook economisch op de kaart.

NIEUWE AANWAS JEUGD
Een ander interessante ontwikkeling is dat het aantal uitgegeven JeugdVISpassen gelijk is gebleven, maar de jonge aanwas toch aanzienlijk is gegroeid. Van de meer dan 38.000 verkochte VISpassen in deze leeftijdscategorie kunnen er 14.282 worden toegeschreven aan nieuwe jeugdleden. Dat betekent een toename van ruim 33% ten opzichte van het jaar ervoor. Aangezien het netto resultaat qua JeugdVISpassen gelijk blijft, is de uitstroom dus tegelijkertijd ook aanzienlijk. De komende maanden wordt verder onderzocht of deze sportvissers zijn doorgestroomd naar een reguliere VISpas of zijn gestopt met vissen. 

AFNAME VERENIGINGEN
Waar het aantal sportvissers sinds de introductie van de VISpas in 2007 jaarlijks stijgt, neemt het aantal hengelsportverenigingen in Nederland ieder jaar af. Zo verdwenen er het afgelopen jaar zeventien verenigingen (tegenover elf in 2022). Daarbij zijn er regionaal grote verschillen zichtbaar. De grootste daling deed zich de afgelopen jaren met name voor in Limburg, Groningen en Drenthe. Enerzijds omdat vrijwilligers steeds lastiger te vinden zijn, anderzijds omdat – voornamelijk kleine – verenigingen de stap naar het online aanbieden van de VISpas niet maken. Verenigingen die gebruik maken van ledenadministratie service die Sportvisserij Nederland biedt zien hun ledental in de regel wel groeien, mede omdat ze hun leden beter ‘vast’ weten te houden.

In 2023 gaf Sportvisserij Nederland bijna 690.000 VISpassen uit. Dit betekent dat het aantal sportvissers dat lid is van een hengelsportvereniging die bij de landelijke koepel is aangesloten met bijna 18.000 steeg ten opzichte van 2022. De trend dat veel bij NOC*NSF aangesloten sportbonden hun ledenaantal jaarlijks zien afnemen, is dus niet van toepassing op Sportvisserij Nederland.

ELFT IN DE LIFT
Bijzonder was de vangst van veertien elften. De jonge exemplaren – van circa tien centimeter lengte – migreren in de herfst langzaam stroomafwaarts naar de brakwaterzone. Dit is een teken dat de opgroei van elften in Duitsland succesvol is en het in 2006 gestarte herintroductieprogramma zijn vruchten begint af te werpen. Ook bij het Duitse Rees werd afgelopen jaar een recordaantal elften gevangen (120) tijdens de ankerkuilvisserij, waaronder steeds meer ouderdieren. Dit geeft onderzoekers hoop dat op de Rijn langzaamaan een populatie elften aan het ontwikkelen is die zichzelf in stand kan houden.

Sportvisserij Nederland voert vismigratieonderzoek uit op de Waal. Bij dit onderzoek – wat onderdeel uitmaakt van het grensoverschrijdende project ‘De Rijn Verbindt’ – wordt gevist met een ankerkuil. In de laatste visserijperiode eind 2023 werden enkele zeldzame elften en nog meer bijzondere vissen gevangen.

In totaal zijn in de herfst van 2023 in 75 zogenaamde kuillichtingen ruim 13.000 vissen gevangen. De soortenrijkdom van deze vangsten ligt met 28 verschillende vissoorten bijzonder hoog. Brasem (bijna 9.000 exemplaren) en blankvoorn (2.000) werden het meest gevangen, gevolgd door baars (500) en alver (400). Opmerkelijk was de vangst van bijna tweehonderd jonge karpers met een lengte tot 22 centimeter. Sneep (300 exemplaren) werd van de stroming minnende soorten het meest gevangen, gevolgd door roofblei (90) en winde (67).

Begin vorig jaar trotseerden honderden vrijwilligers weer en wind om voor de derde keer in de geschiedenis langs de hele Nederlandse kustlijn intrekkende glasalen te tellen. Dat is belangrijk werk, want deze data geven een goed beeld van hoe het gaat met de bedreigde paling en waar de prioriteiten van waterbeheerders liggen voor het aanleggen en verbeteren van vismigratievoorzieningen. Ook dit voorjaar – meestal met een piek in april – trekken jonge, doorzichtige glasalen vanuit zee onze binnenwateren in en wordt er in teamverband weer door vrijwilligers geteld.

TIENTALLEN LOCATIES
Het tellen van glasalen gebeurt met behulp van kruisnetten op tientallen locaties langs de Nederlandse kust. Dat betreft vooral plekken met obstakels op de migratieroute (zoals gemalen en sluizen) zodat meer inzicht wordt verkregen in welke maatregelen genomen kunnen worden om de intrekmogelijkheden te verbeteren. De monitoring wordt voor een groot deel uitgevoerd door vrijwilligers. Deze glasaalteams zijn nog hard op zoek naar extra mensen om gegevens te verzamelen. Wil jij als vrijwilliger een van deze teams komen versterken en een bijdrage leveren aan het behoud van deze bijzondere vissoort? Kijk dan op ravon.nl/glasaal.

Vorig jaar kwamen bij de NCRZ (Nederlandse Commissie Record Zeevissen) bijna dubbel zoveel recordclaims binnen als de voorgaande jaren. Van de 22 ingediende claims werd het merendeel goedgekeurd door de commissie. In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste recordverbeteringen.

In de categorie ‘Nederlandse zeegebied’ vestigde Marco Eengelberd met een kongeraal van 111 cm een nieuw record. Deze vis is echter niet gewogen, waardoor het gewichtsrecord (3,6 kilo) op naam van Sven Veenstra blijft staan. Kongeralen worden steeds vaker gevangen langs onze kust, dus recordjagers hebben dit jaar een mooie kans om te proberen dat record te verbreken. Ook met de lipvis gaat het goed in Nederland. In het november/december 2023 nummer van Hét VISblad lieten we met een artikel al zien dat een gerichte visserij op deze soort heel goed mogelijk is. Arjan Stelwage – niet geheel toevallig de hoofdpersoon in het hiervoor genoemde artikel – bevestigt dat nog maar eens door de records van de Baillon’s lipvis (18,8 cm) en de Zwartooglipvis (25,7 cm) scherper te stellen.

GROTE PIETERMANNEN
Aan boord van de charterboot MS. Zeearend werden vorig jaar twee grote pietermannen gevangen die langer waren dan het oude record van 39.7 cm. De vis van Willem van Dueren den Holland was met 44 cm de langste. Beide vissen zijn niet gewogen, waardoor het gewichtsrecord van deze vissoort nog open staat. Een tip voor de recordjagers en charterschippers: als er een grote pieterman wordt gevangen en deze voor consumptie wordt meegenomen, weeg de vis dan aan de wal. Voor de categorieën in het buitenland – Europese zeewateren en wereldzeeën buiten Europa – kwamen zestien claims binnen. Meerdere tot de verbeelding sprekende records werden gevestigd, zoals de almaco jack van 23,5 kg die door Sam van Ierland in Kaapverdië werd gevangen.

De Kleurkeur Blauw is een nieuw certificaat voor het ecologisch beheer van watergangen. Dit keurmerk is een initiatief van De Vlinderstichting en Stichting Groenkeur, en mede in samenspraak met Sportvisserij Nederland tot stand gekomen. Het is bedoeld voor aannemers en groenbedrijven die zo met hun werk een impuls kunnen geven aan de blauwe biodiversiteit.

Nadat vier jaar geleden de Kleurkeur Groen werd geïntroduceerd – een certificaat dat is gericht op het ecologisch beheer van bermen, dijken en groenstroken – kwam vanuit opdrachtgevers en uitvoerders de vraag om een certificaat te ontwikkelen voor het ecologisch beheer van watergangen tot acht meter breed. Zo zag eind vorig jaar de Kleurkeur Blauw het levenslicht. Dit certificaat gaat verder dan de gedragscode(s) voor de Wet Natuurbescherming en richt zich op een breed herstel van biodiversiteit. Daar is met 330.000 kilometer sloten en 6.500 kilometer vaarten en kanalen in ons land heel erg veel potentie voor.

BETERE INRICHTING
Om die potentie ten volle te kunnen benutten is vakmanschap een vereiste. Alleen dan kan goed worden beoordeeld wat een watergang nodig heeft of wat de ecologische mogelijkheden daarvan precies zijn – ook in termen van de visstand. Het keurmerk speelt hier bijvoorbeeld op in door een beheerplan met een aantal vaste elementen vereist te stellen bij werk aan watergangen. Bedrijven die het keurmerk willen behalen kunnen hiervoor een cursus volgen. Deze is ontwikkeld door de initiatiefnemers (De Vlinderstichting en Stichting Groenkeur), in samenspraak met waterschappen, gemeenten, Sportvisserij Nederland en verschillende natuurorganisaties. De verwachting is dat deze breed gedragen certificering zal leiden tot meer maatwerk bij de uitvoering van het waterbeheer. En een beter ingericht huis van de vis zal een positieve impact hebben op de visstand.

Het belangrijkste is dat je als sportvisser de juiste toestemming hebt om ergens te mogen vissen. In de meeste gevallen is dat de VISpas. Samen met de Gezamenlijke Lijst van Nederlandse VISwateren kun je dan bij controle aantonen dat je in een bepaald water mag vissen. Stop je VISpas dus in je portemonnee of vistas en download de gratis VISplanner app op je smartphone. Dan zit je altijd goed, mits je uiteraard van tevoren hebt gecheckt of het water waar je aan de slag wilt in jouw visdocumenten is opgenomen (naast de Gezamenlijke Lijst van Nederlandse VISwateren geven hengelsportverenigingen ook eigen viswaterlijsten uit). Zorg dus dat je goed voorbereid op pad gaat en je aan de geldende wet- en regelgeving houdt. Zo voorkom je een van de onderstaande boetes:

• Niet kunnen tonen van schriftelijk toestemming: € 100,-

• Vissen zonder schriftelijke toestemming met één of twee hengels: € 150,-

• Vissen zonder schriftelijke toestemming met meer dan twee hengels: € 330,-

• Vissen buiten toegestane tijden/perioden: € 100,-

• In bezit hebben van ondermaatse vis: € 150,-

• Vissen met een levende aasvis: € 420,-

Let op: de vermelde bedragen zijn exclusief € 9,- administratiekosten.

Het Openbaar Ministerie heeft de boetebedragen voor 2024 bekendgemaakt. De bedragen die betrekking hebben op de binnenvisserij – waar de sportvisserij onder valt – zijn nagenoeg gelijk aan die van vorig jaar. Toch zijn de sanctietarieven niet mals, dus zorg dat je een prent aan de waterkant voorkomt.

De buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) van Sportvisserij Zuidwest Nederland zijn onlangs in een nieuw jasje gestoken. De oude bedrijfskleding – onder meer warme winterjassen, stevige broeken en truien – krijgt een tweede leven door middel van een donatie aan Stichting de Herberg Breda.

SPORTVISBESTEMMING
Naast de zeeforel biedt het Lauwersmeer de sportvisser nog veel meer moois. Wat deze bestemming allemaal te bieden heeft staat in de fraaie brochure die eind vorig jaar over het Lauwersmeer is uitgebracht. Deze full colour uitgave op A5-formaat telt zestien pagina’s waarin lokale experts hun beste vistips voor de roof-, wit- en vliegvisserij voor het meer geven. Ook zit er een kaart in de folder waarop je in één oogopslag onder meer de visstekken, vissteigers, visgidsen en accommodaties ziet. De brochure is bedoeld om sportvissers te inspireren en op weg te helpen met sportvissen aan of op dit unieke meer (dat volledig in de VISpas staat).

Het Lauwersmeer is recentelijk nóg aantrekkelijker geworden voor sportvissers. In het kader van het project ‘Vissen voor Verbinding’ is er weer Atlantische forel (zeeforel) uitgezet. Dit is zowel aan de vliegenlat als met de spinhengel een fantastische sportvis, wat een bezoekje aan dit mooie visgebied zeker de moeite waard maakt!

In het Lauwersmeer is nabij gemaal Robbengat maar liefst 800 kilo zeeforel uitgezet. Dit betreft prachtige, grote vissen waar sportvissers veel plezier aan kunnen beleven. De forellen die nabij het gemaal zijn losgelaten laten zich in de periode na de uitzet doorgaans erg goed vangen. Met de vliegenlat voorzien van een streamertje of de spinhengel waar een lepeltje in de speld hangt maak je een goede kans om deze fantastische sportvis te vangen. Het spreekt daarbij voor zich dat elke zeeforel na vangst teruggezet dient te worden.

VISSEN VOOR VERBINDING
Het uitzetten van zeeforel in het Lauwersmeer wordt nu al enkele jaren op rij gedaan in het kader van het project Vissen voor Verbinding. Het doel hiervan is om een betere verbinding te realiseren tussen de Waddenzee, het Lauwersmeer en de achterliggende wateren zodat trekvissen kunnen migreren van zout naar zoet en vice versa. Daarom worden barrières op de trekroutes beter passeerbaar gemaakt, de waterkwaliteit verbeterd en zeeforel uitgezet. De terugkeer van deze iconische trekvis is niet alleen belangrijk vanuit ecologisch oogpunt, maar maakt het Lauwersmeer en de regio ook extra aantrekkelijk voor de sportvisserij en versterkt de regionale economie.